De bekendste bouwwerken op Sardinië zijn de mysterieuze nuraghi uit de bronstijd. Maar ook de Romaanse kerken – gebouwd in de elfde en twaalfde eeuw – zijn opvallende verschijningen in het Sardijnse landschap.
Nostra Signora di Tergu
De eerste Romaanse kerk op Sardinië die wij bezochten, was de Nostra Signora di Tergu, in het noordwesten van het eiland. Het was zo’n uitstapje aan het einde van een warme zomerdag, na een zwempartij in een van de prachtige baaien waar Sardinië beroemd om is. Bij het kerkje was het rustig. Geen andere bezoekers, geen bewaking, geen kaartverkoop, alleen een gloedvolle Nostra Signora in de avondzon. Een gevel van rood trachiet, versierd met bogen, zuilen en – helemaal bovenin – grafische motieven. Ooit maakte de kerk deel uit van een Benedictijner abdij, waar nu alleen nog de fundamenten van te zien zijn.
De Nostra Signora staat aan de rand van het plaatsje Tergu, nog in de buurt van de laatste huizen van het dorp. Maar veel van de andere Romaanse kerken staan moederziel alleen in het Sardijnse landschap.
San Pietro delle Immagini
Zoals de San Pietro delle Immagini. Rijdend op de Strada Statale 134, van het kustplaatsje Castelsardo in zuid-oostelijke richting, zou je er zomaar aan voorbijgaan. Maar als je een kleine vier kilometer na het dorpje Bulzi een onopvallende weg aan je linkerhand in slaat, word je beloond met dit kerkje in Pisaans-Romaanse stijl, met horizontale strepen van afwisselend donker en licht steen.
De San Pietro delle Immagini werd gebouwd tussen 1050 en 1220, als onderdeel van een klooster, en wordt ook wel San Pietro del Crocefisso genoemd. Die naam is te danken aan de houten beeldengroep van de kruisafneming die hier oorspronkelijk stond (nu in de San Sebastiano in Bulzi). Toen wij er waren, konden we de San Pietro delle Immagini helaas niet in. De kerk zat potdicht, ondanks dat hij volgens het informatiebord op dat tijdstip open had moeten zijn. Kijk voor de openingstijden op de website of bel voor de zekerheid naar +39 348 65 22 226.
Basilica della Santissima Trinità di Saccargia
De Basilica della Santissima Trinità di Saccargia is een stuk moeilijker te missen. Rijdend op de Strada Statale 597 ga je er bijna recht op af. Kerk én klokketoren hebben strepen van wit kalksteen, afgewisseld met donker basalt. Binnen in de kerk bevindt zich een eeuwenoud fresco, met afbeeldingen van Christus, de apostelen, de Maagd Maria, en verhalen uit het leven van Christus. Er zijn verschillende verklaringen voor de naam Saccargia. Het zou van het Sardijnse sa acca arza (de gevlekte koe) komen, naar de koe die volgens de legende de kloosterlingen van melk voorzag. Een andere verklaring is dat de naam van het Fenicische woord sachar (gesloten plek) afstamt. Dat zou slaan op het feit dat de vallei aan alle kanten omsloten wordt. Ook wordt het woord sacraria (heiligdom) genoemd als term waar de naam van afgeleid is.
De Santissima Trinità di Saccargia is een van de bekendste Romaanse kerken op Sardinië, wat ook meer bezoekers trekt. Er is dan ook een souvenirwinkeltje, en op het terrein is een bar met klein terras. Voor een uitgebreidere lunch kun je terecht bij het vlakbij gelegen restaurant Saccargia.
Meer Romaanse kerken op Sardinië
Ook gegrepen door de schoonheid van de Romaanse kerken? Er staan er nog veel meer op Sardinië. Hierbij een kleine selectie:
- De Chiesa di Sant’Antonio di Salvenero en de San Michele di Salvenero, beide bij Ploaghe.
- De San Gavino in Porto Torres, de allergrootste van de Romaanse kerken op Sardinië. Gebouwd in de tweede helft van de elfde eeuw, op de restanten van twee oudere kerken uit de vijfde of zesde eeuw.
- De Sant’Antioco di Bisarcio bij Ozieri; kijk voor informatie op de website.
- De Santa Sabina, gelegen naast een nuraghe-toren, in de buurt van Silanus. De ronde vorm van het centrale gedeelte van de kerk is bijzonder. Waarschijnlijk is dat al rond 600 na Christus gebouwd, en zijn pas later de twee vleugels eraan gebouwd.
- De Santa Maria Maddalena bij Chiaramonti.
- De Chiesa di San Pietro Extramuros, oftewel ‘buiten de muren’. Ligt op circa twee kilometer afstand van het mooie plaatsje Bosa, een van de borghi più belli d’Italia.
Foto’s: Lex van den Bosch
