Toscaanse verhalen: het maarts viooltje en de heilige Fina uit San Gimignano

Als gids in Toscane kent de Nederlandse Marina Mengelberg alle ins en outs van de Italiaanse streek waar ze al ruim vijftien jaar woont. Haar rondleidingen brengen haar vaak in Florence, Siena en San Gimignano, maar ook in Montalcino of Pienza. Speciaal voor Parliamo italiano deelt ze een aantal Toscaanse verhalen. Deze keer: waarom wordt het maarts viooltje in San Gimignano ook wel ‘het viooltje van de heilige Fina’ genoemd?

Een kort, maar vroom leven

Marina: ‘De heilige Fina leefde van 1238 tot 1253 in San Gimignano. In 1248 was ze vreselijk ziek geworden, waarschijnlijk had ze tbc, en omdat ze een enorm vroom, arm en bescheiden meisje was, weigerde ze een comfortabel bed. Haar ziekbed was een plank, waar ze uiteindelijk aan vastgroeide. Het verhaal gaat dat er wormen en muizen aan haar knaagden. Tijdens de lange en slopende ziekte verloor ze haar beide ouders, maar toch bleef ze dankbaar en vol vertrouwen. Op 4 maart 1253 verscheen de heilige Gregorius de Grote aan haar bed, om haar dood aan te kondigen.’

Viooltjes in bloei

‘In de Collegiata, de Dom van San Gimignano, is een kapel met fresco’s van Domenico Ghirlandaio uit 1475 die over het leven van de heilige vertellen. Op een van de fresco’s is het bezoek van Gregorius de Grote te zien. Fina op haar plank, twee verzorgsters, Gregorius en onder de tafel een muisje. Fina bidt en richt zich een tikje op. Onder haar zie je plantjes groeien. Toen ze uiteindelijk op 12 maart stierf en ze haar van die plank moesten los trekken, bleken er namelijk bloemetjes te groeien: viooltjes van de heilige Fina. Elk jaar rond haar sterfdag bloeien die maartse viooltjes in San Gimignano en omgeving.’

Wil je door Marina rondgeleid worden door bijvoorbeeld Florence of San Gimignano? Informeer naar de mogelijkheden van een rondleiding of fietstocht via firenzeguida@gmail.com of +39 338 108 2523. En neem ook eens een kijkje op Marina’s Facebook– en Instagram-account.

De heilige Fina op een fresco van Domenico Ghirlandaio
Domenico Ghirlandaio, ‘Annuncio della morte a Santa Fina’