Zoals Rome de nasoni heeft, heeft Turijn de toret, openbare fonteintjes in de stad waar je gratis drinkwater kunt tappen. De toret zijn te herkennen aan de stierenkop waar het water uit komt. Vandaar ook de naam. Die komt van toro (stier), het symbool van Turijn – toret is Piemontees voor: kleine stier.
Een enkele keer kom je een exemplaar in lichtgrijs steen tegen, zoals op Piazza Santa Giulia in de wijk Vanchiglia. Maar de meeste toret zijn gemaakt van gietijzer, en flessengroen geschilderd. De kleur groen kan wat verschillen, en ook de stierenkop is niet altijd exact gelijk. Als je goed kijkt, zie je dat de ene stier kortere hoorns kan hebben dan de andere.
De eerste fonteintjes met de typische stierenkop dateren uit 1862, en zijn waarschijnlijk ontworpen door ingenieur Edoardo Pecco. Ene Martino Polla kreeg de opdracht om de gietijzeren fonteinen te produceren, vier stuks per week. De allereerste toret werd op 17 juli 1862 geplaatst op de hoek van Via San Donato en Via Balbis. Daar staat er nog steeds eentje, al is het een heel nieuw exemplaar, uit 2021.
In totaal staan er verspreid door Turijn zo’n achthonderd toret. Als je erop gaat letten, zie je ze ineens overal. Op pleinen, en bij markten, handig voor de marktkooplieden om hun groente en fruit te wassen. En voor honden (en duiven!) om hun dorst te lessen.
Het I love toret-project
In 2012 werd I love toret opgericht, met bijbehorende website. Het project heeft tot doel om de waterfonteintjes te beschermen. Via evenementen en merchandising willen ze bijdragen aan het behoud en de waardering van dit icoon van Turijn. Een kaartje op de website geeft aan waar je de toret kunt vinden. Het stenen exemplaar op Piazza Santa Giulia staat trouwens niet genoemd. Via het kaartje kun je ook gratis een toret ‘adopteren’, maar dan is het wel de bedoeling dat je regelmatig controleert of het fonteintje er nog goed bij staat.
Foto’s: Annelies Kooijman | parliamoitaliano.nl
