De naam van het gerecht op de menukaart intrigeerde me: cecamariti. Dat betekent zoveel als: ‘Verblindt de echtgenoot’, maar in welk opzicht? Cecamariti bleek een specialiteit uit Puglia van erwtjes, andere peulvruchten en groentes. Met dat verblinden wordt bedoeld dat de echtgenoot door zijn vrouw wordt misleid. Het lijkt namelijk een recept waar ze uren voor in de keuken heeft gestaan. Maar in de praktijk is het gewoon een kwestie van de overgebleven peulvruchten en groentes van de dag ervoor in een pan doen en een tijdje op het vuur laten sudderen. De cecamariti – ook wel piselli a cecamariti genoemd – wordt geserveerd met stukken oud brood, die met wat olijfolie knapperig gebakken zijn in de oven. Overigens wordt de term in andere delen van Italië voor een soort pasta gebruikt die weer heel erg lijkt op de strozzapreti (zie verderop in deze blog).
Grappige verwijzingen
Een gerecht waarmee je je echtgenoot verblindt. Maar ook: lelijke koekjes en boze spaghetti. Als je erop gaat letten, zie je opeens hoeveel Italiaanse gerechten en etenswaren een grappige naam hebben. De ene keer verwijst zo’n naam naar het uiterlijk, de andere keer naar de smaak.
Springt in de mond
Neem saltimbocca. ‘Springt in de mond’ betekent dat, en het is de naam van een gerecht van kalfsvlees met rauwe ham en salie. Zó lekker dat het, inderdaad, in de mond springt. Saltimbocca wordt vaak gezien als een recept uit Rome (saltimbocca alla romana), maar er wordt ook gezegd dat het oorspronkelijk uit Brescia komt, in Noord-Italië.
Koekjes die er niet uitzien
Brutti ma buoni (‘lelijk maar lekker’) is de toepasselijke naam voor koekjes die misschien niet zo mooi, maar wel heel lekker zijn. De ingrediënten van de brutti ma buoni zijn eiwit, suiker, hazelnoten en/of amandelen. Je maakt ze door de grof gehakte noten door stijf geslagen eiwit te spatelen, en dat in bergjes op een bakplaat te verdelen en af te bakken in de oven. Met nogal plompe koekjes als resultaat.
Pasta – van oortjes tot priesterwurgers
Ook orecchiette hebben hun naam aan hun uiterlijk te danken. Deze beroemde pasta uit Puglia heeft wel wat van een oor (orecchiette is Italiaans voor ‘oortjes’). Hoe ze hun speciale vorm krijgen, kun je met eigen ogen zien in Bari. Daar is een smalle straat waar vrouwen verse orecchiette maken en ze daarna op grote rekken te drogen leggen.
Spaghetti alla chitarra heeft dan weer niets met de vorm te maken, maar met het werktuig waarmee de vierkante pastaslierten worden gemaakt, een frame met een soort snaren (vandaar: chitarra, gitaar).
Pasta all’arrabbiata (‘boos’) slaat op de pittige smaak van de pastasaus. Door de rode peper die in de tomatensaus zit, kan je gezicht zo rood aanlopen dat het lijkt alsof je woedend bent.
Gnudi en malfatti zijn twee grappige namen voor dezelfde pasta. Of eigenlijk is ‘pasta’ niet het goede woord: gnudi (‘naakt’) of malfatti (‘slecht gemaakt’) zijn balletjes van spinazie en ricotta, een soort ravioli zonder het jasje van deeg.
Maltagliati zijn onregelmatige (‘slecht gesneden’) platte stukjes pasta uit de regio Emilia-Romagna.
Strozzapreti ten slotte zijn lange stukjes pasta, die een beetje in elkaar gedraaid zijn. Over de betekenis – ‘priesterwurgers’ – doen verschillende verhalen de ronde, die steeds te maken hebben met de vermeende gulzigheid van priesters. Door de vorm van de strozzapreti zouden de gulzigaards zich er gemakkelijk in kunnen verslikken.
Telefoonsnoer
De naam supplì al telefono dateert nog uit de tijd van vóór de mobiele telefoon. Deze risottokroketjes uit Rome zijn gevuld met mozzarella. Als je erin hapt, trekt de gesmolten kaas draden die aan een ouderwets telefoonsnoer doen denken.
Lekker stinken
De puzzone is een kaas uit Moena, in de Noord-Italiaanse regione Trentino-Alto Adige, die zijn naam te danken heeft aan zijn opmerkelijke geur. Het woord puzzone komt namelijk van het werkwoord puzzare (stinken) en betekent dus: ‘stinkerd’. Nog een kaas met een toepasselijke naam is de formaggio ubriaco, die gerijpt is in druivenmost (ubriaco is ‘dronken’).
Waterige gerechten
Acquacotta is een gerecht uit de Maremma, Toscane. Vanwege de naam (‘gekookt water’) stond ik niet te springen om het te proeven, maar toch is het de moeite waard om eens te proberen. Er is immers van alles meegekookt, zoals groenten, (oud) brood en ei. Allerlei groenten zijn geschikt. Van kool tot snijbiet of spinazie, zoals in dit recept voor acquacotta van Giancarlo en Katie Caldesi.
Een vergelijkbare naam, maar een heel ander gerecht is acqua pazza, ‘gek water’. Het is vis, bijvoorbeeld zeebaars of goudbrasem, op eenvoudige wijze bereid, met alleen wat olie, water of bouillon, tomaat en peterselie. Er wordt gezegd dat de vissers die dit gerecht maakten, geen geld hadden om zout te kopen en de vis daarom klaarmaakten in zeewater.
Ondergedompeld
Affogato betekent: verdronken. En met affogato al caffè wordt een toetje bedoeld van ijs dat ondergedompeld is in versgezette espresso. Zelf affogato maken? Hier vind je het recept. Ook eieren kunnen trouwens ‘verdronken’ worden: uova affogate zijn gepocheerde eieren. Een andere grappige benaming voor gepocheerde eieren is uova in camicia, ‘eieren in overhemd’. Spiegeleieren zijn uova all’occhio di bue (‘koeienoog’).
Zwaar op de maag
En om het af te sluiten: tiramisù. Er zijn verschillende verklaringen voor de naam. Het beroemde Italiaanse toetje is gemaakt van savoiardi (lange vingers), eieren, mascarpone, suiker, koffie en cacao. Heerlijk, maar behoorlijk zwaar op de maag. Zó zwaar dat je erna geholpen moet worden om nog omhoog te kunnen komen. Tiramisù dus, oftewel: trek me op/omhoog! Maar er is ook een pikanter verhaal over hoe de naam is ontstaan. De madame van een bordeel in het Noord-Italiaanse Treviso serveerde het dessert aan het eind van de avond aan de klanten, met de woorden Desso ve tiro su mi, in lokaal dialect: ‘Nu trek ik jullie op me’.
Leave a Reply