Lesje Italiaans: let op de klemtoon

Een van de lastige dingen van de Italiaanse taal is: waar leg je de klemtoon? Het is vaak een kwestie van uit je hoofd leren, want een accent wordt meestal niet geschreven. Bovendien ligt de klemtoon nog weleens ergens anders dan in het Nederlands. Zo leg je bij stabile (stabiel) en bij formula (formule) de klemtoon op de eerste lettergreep.

Wel of geen klemtoon

Bij woorden waarbij de klemtoon op de laatste lettergreep ligt en die op een klinker eindigen, wordt het accent weer wél geschreven, zoals bij caffè (koffie), città (stad) en velocità (snelheid). Handig, maar het blijft opletten: in sommige gevallen geeft wel of geen geschreven accent een groot verschil in betekenis. Wil je bijvoorbeeld het casino bezoeken of het casinò? En wil je il papa zien of il papà?

papa – papà
Il papa, met de klemtoon op de eerste lettergreep, is: de paus. Het wordt meestal met een hoofdletter geschreven als de huidige paus wordt bedoeld. Il papà is: de vader, papa.

meta – metà
La meta is: het doel, de bestemming. La metà betekent: de helft. La meta del viaggio is dan: de reisbestemming, en alla metà del viaggio: halverwege de reis.

casino – casinò
Vraag naar het casinò, als je in Italië naar het casino wilt. Casino, zonder accent en met de klemtoon op de tweede lettergreep, betekent: zootje, chaos, bordeel. Che casino! Wat een zootje! Ook wordt un casino gebruikt voor ‘heel erg’. Mi manchi un casino, ik mis je heel erg.

pero – però
Il pero is: de perenboom, la pera: de peer. Però betekent iets heel anders: maar, echter. Non ci voglio andare però, maar ik wil er niet naartoe.

calamita – calamità
Calamita is: magneet, ook figuurlijk. Calamità betekent: ramp, calamiteit.

En dan zijn er nog een aantal korte woordjes waarbij het accent een verschil in betekenis geeft, zoals: e (en) en è (hij/zij/het is), te (je, jou) en (thee), si (men) en (ja).