Bij het Rijksmuseum in Amsterdam denk je niet meteen aan Italiaanse kunst. Toch heeft het museum 198 Italiaanse schilderijen in de collectie, daterend van de dertiende tot de negentiende eeuw. Die hangen lang niet allemaal op zaal. Veel van de werken bevinden zich in het depot, zoals wel vaker gebeurt met de vaste collectie van een museum. Maar wie speciaal op zoek is naar Italiaanse kunst, kan terecht in de zalen 0.2 en 0.5. In deze blog neem ik je mee langs een aantal van de op dit moment tentoongestelde kunstwerken uit Italië in het Rijksmuseum, met als grootste verrassing de Maria Magdalena van Carlo Crivelli.
Zaal 0.2 – Carlo Crivelli en Fra Angelico
Zaal 0.2 is gewijd aan religieuze kunst, uit onder andere Frankrijk, Duitsland en Italië. Dé blikvanger van de zaal is wat mij betreft Maria Magdalena van Carlo Crivelli, een langwerpig werk van 152 cm hoog en 49 cm breed – het paneel was bedoeld als altaarstuk. De heilige Maria Magdalena is te herkennen aan de zalfpot in haar hand. Crivelli heeft haar afgebeeld met een smal gezicht en neus, opvallend lange handen en vingers, en een haardos die aan de Venus van Botticelli doet denken. Op onderstaande foto is het niet goed te zien, maar de gouden elementen zoals de zalfpot, het bovenlijfje van de jurk en het diadeem in het haar liggen óp het schilderij. 3D waar je het niet verwacht.
Ook in zaal 0.2: Fra Angelico’s Madonna van nederigheid. Fra Angelico, ook wel Beato Angelico genoemd, leefde van circa 1395 tot 1455. Als dominicaner monnik schilderde hij voornamelijk religieuze onderwerpen, zoals zijn beroemde Annunciatie in de San Marco in Florence. De Madonna van nederigheid in het Rijksmuseum schilderde hij rond 1440.
Zaal 0.5 – Piero di Cosimo, Giambattista Moroni, Paolo Veronese, Cosimo Rosselli
In zaal 0.5 is veel meer te zien dan Italiaanse schilderkunst alleen. Er staan houten cassoni, bruidskisten bedoeld om textiel in op te bergen, en de vitrinekasten zijn gevuld met majolica, bronzen beeldjes en glaswerk uit Venetië. Zoals onderstaande kan van Venetiaans glas uit circa 1500-1550. Aan deze kant zie je in het medaillon een zittende Amor met pijl en hoorn des overvloeds, aan de andere kant zijn er in het medaillon vier vechtende mannen afgebeeld. In de achtergrond hangt Het visioen van de heilige Franciscus van Assisi, in 1583-1385 geschilderd door Ludovico Carracci.
Ook de andere schilderijen die in deze zaal 0.5 tentoongesteld zijn, dateren uit de vijftiende of zestiende eeuw. Zoals het Portret van een jonge vrouw van Giambattista Moroni, het Portret van Daniele Barbaro van Paolo Veronese en de tondo (rond schilderij) De aanbidding van het Christuskind van Cosimo Rosselli.
Dubbelportret
Bijzonder is het dubbelportret door de Florentijnse kunstschilder Piero di Cosimo van een vader en zoon. Vóór de mannen liggen attributen die verwijzen naar hun beroepen: een passer voor de zoon, architect Giuliano da Sangallo, bladmuziek voor zijn vader Francesco, die architect en musicus was. Di Cosimo schilderde het portret van de vader na diens dood en maakte er pas naderhand een tweeluik van.
Route langs Italiaanse kunst in de zalen 0.2 en 0.5
Op Rijksstudio, een initiatief van het Rijksmuseum, heb ik een verzameling gemaakt van elf van de Italiaanse kunstwerken in de zalen 0.2 en 0.5, waaronder de bovenstaande werken. Daar is automatisch een route van aangemaakt, die je kunt volgen als je in het museum bent. Open daarvoor deze link op je telefoon, dan wijst de Rijksmuseum-app je de weg.
Foto’s: Annelies Kooijman | parliamoitaliano.nl, en Rijksstudio / Rijksmuseum Amsterdam
